Μαρία Ορφανού

Ψυχολόγος 

Ορφέως 71

Παλαιό Φάληρο

Αθήνα

ΜΑΡΙΑ ΟΡΦΑΝΟΥ - ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ B.Sc., M.A.

 Μωρά και Μητρική Συμπεριφορά. Πέντε μύθοι

     Δυστυχώς όταν γίνεσαι μητέρα για πρώτη φορά όσα και να έχεις διαβάσει, όσα και να έχεις ακούσει ή έχεις δει δεν σε προετοιμάζουν πλήρως για την εμπειρία της μητρότητας. Περνάει κάποιος καιρός και πολλές συμβουλές από "έμπειρους" στο θέμα μέχρι να καταφέρεις να νιώσεις αυτοπεποίθηση στις πράξεις και επιλογές σου ως μητέρα. Εδώ θα σας παρουσιάσω τι θα συνιστούσε κάποιος με ψυχαναλυτικές γνώσεις μιας που η ψυχανάλυση ασχολείται ιδιαίτερα με βρεφικές/παιδικές εμπειρίες που μπορεί να γίνουν τραυματικές. Η αφορμή για να γράψω αυτό το άρθρο ήταν ο μαιευτήρας μιας γνωστής μου. Για κάποιο λόγο το μωράκι της έπρεπε να το ταίζει και με μπιμπερό εκτός από το μητρικό γάλα που του έδινε. Ο γιατρός της λοιπόν της

είπε πως όταν δίνει ξένο γάλα στο παιδί πρέπει να μην το κρατάει αγκαλιά όπως όταν το θηλάζει για να μην "μπερδευτεί" το παιδί. Η κοπέλα δεν ήξερε όμως πως δεν είναι ψυχολογικά καλό για το παιδί, τις μισές φορές που το ταϊζει η μαμά του να μην το αγκαλιάζει, να μη νιώθει τη ζεστασιά της αγκαλιάς, την επαφή με το δέρμα της, την μυρωδιά της, να μην ακούει το χτύπο της καρδιάς της και να μη αισθάνεται τη ψυχολογική ασφάλεια που συνοδεύει το τάισμα ενός μωρού. Οπότε θεώρησα υποχρέωση μου να μοιραστώ εδώ μητρικές συμπεριφορές που σας συμβουλεύουν να έχετε ή πιστεύετε πως πρέπει να έχετε οι οποίες όμως δε βοηθούν στην υγιή ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού σας. 

Μύθος 1

"Είναι πιο καλά στο μαιευτήριο να μην έχεις μαζί σου το μωρό συνέχεια αλλά να σου το φέρνουν ορισμένες ώρες για να ξεκουραστείς λίγο."

     Δε θέλω να σας απογοητεύσω αλλά από την στιγμή που γεννάς ξεχνάς την λέξη ξεκούραση για μερικά χρόνια τουλάχιστον. Εφόσον θα έχετε το μωρό 24 ώρες το εικοσιτετράωρο όταν θα πάτε σπίτι, καλό θα ήταν να κάνετε προθέρμανση κι από το νοσοκομείο. Σκεφτείτε το παιδί. Από την στιγμή που θα γεννηθεί μπορεί ήδη να ξεχωρίσει ποια είναι η μητέρα του, από την μυρωδιά, από τη φωνή.. Πώς θα αισθάνεται όταν φεύγει από την ασφάλεια της μήτρας, του δικού του χώρου που τον είχε συνηθίσει τόσους μήνες και βρίσκεται σε ένα τελείως ξένο περιβάλλον με εντελώς άγνωστους ανθρώπους; Φανταστείτε τον εαυτό σας. Είσαστε μόνη σε μια ξένη χώρα που δε ξέρετε κανέναν. Πόση ασφάλεια θα σας έδινε αν βρίσκατε εκεί ένα γνώριμο πρόσωπο; Οπότε θα μειώσετε κατά πολύ το άγχος του μωρού σας και θα το βοηθήσετε να μη δει αυτόν τον καινούριο κόσμο ως απειλητικό αν από τις πρώτες μέρες της γέννησής του νιώθει συνεχώς την παρουσία σας.

Μύθος 2

 "Δεν πρέπει να φιλάς και να αγκαλιάζεις πολύ το μωρό γιατί θα το κακομάθεις και θα θέλει όλο αγκαλιές."

    Το μωρό ειδικά στον πρώτο χρόνο της ζωής αλλά και στην υπόλοιπη παιδική του ηλικία θέλει φαί, φροντίδα και πολλή, πολλή αγάπη. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η σωματική επαφή, να το αγκαλιάζετε, να το κοιτάτε με αγάπη, να το χαϊδεύετε, να το φιλάτε. Όλα αυτά τα καταλαβαίνει το μωρό και νιώθει την αγάπη σας. Αναμφίβολα η μητρική αγάπη μπορεί να καθορίσει την προσωπικότητά του μετέπειτα, να το βοηθήσει να καταλάβει πως είναι άξιο ν' αγαπηθεί και να μάθει ν' αγαπάει. Το παιδί δεν κακομαθαίνει από την πολλή αγάπη λοιπόν ούτε κακομαθαίνει αν το παίρνετε αγκαλιά όταν κλαίει, όπως ακούω συχνά. Ιδίως τον πρώτο καιρό το παιδί κλαίει για κάποιο λόγο. Ή πεινάει, ή πονάει, ή έχει λερώσει την πάνα του.. Δεν το κακομαθένετε όταν νοιάζεστε να δείτε τι έχει και το καθησυχάζετε. Και μην πέσετε στην παγίδα οτι μωρό είναι και όλα τα μωρά κλαίνε. Πιθάνοτατα να έχει κάποια ενόχληση και σίγουρα είναι δική σας δουλειά να βρείτε τι έχει το μικρό σας και να το ηρεμήσετε. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τακτικές όπως άσε το παιδί να κλαίει μέχρι να το πάρει ο ύπνος αντί να προσπαθήσεις να το ησυχάσεις περισσότερο κακό παρά καλό κάνουν.

Μύθος 3

"Δεν πειράζει άμα δουλεύεις και το μωρό το προσέχει η γιαγιά, ο μπαμπάς, μια γυναίκα ή πάει σε ένα βρεφονηπιακό σταθμό." 

    Αν ένα πράγμα πρέπει να σας μείνει από αυτό το άρθρο είναι αυτό. Το μωρό πρέπει να είναι συνέχεια τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο της ζωής του με έναν άνθρωπο π.χ. την μαμά. Δηλαδή μόνο ένας άνθρωπος πρέπει να το φροντίζει, να το αλλάζει, να το ταίζει, να το κάνει μπάνιο. Κι αυτό γιατί είναι απαραίτητο για το μωρό να νιώθει ασφάλεια κάτι που δε γίνεται αν το πασάρουμε σαν μπαλάκι μία στον έναν, μία στον άλλον. Θα μου πείτε γιατί να μην το φροντίζει τουλάχιστον ο σύντροφός μου ορισμένες ώρες. Μπαμπάς του είναι, μπορεί να βοηθήσει κι αυτός. Το παιδί όμως μπερδεύεται και το άγχος του αυξάνεται όταν βλέπει οτι ο μπαμπάς αλλιώς το ταίζει, αλλιώς το αλλάζει, αλλιώς του φέρεται. Τα μικρά παιδιά χρειάζονται ρουτίνα, άρα μια σταθερή συμπεριφορά από έναν άνθρωπο και όχι διαφορετικά μηνύματα από πολλούς. 

Μύθος 4

"Δεν πειράζει αν το μωρό κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με την μαμά και τον μπαμπά."

    Φυσικά αυτό δεν θα το συστήσει κάποιος γιατρός αφού είναι γνωστό πως είναι επικίνδυνο για το μωράκι σας (σε περίπτωση που γυρίσετε στον ύπνο σας και προκαλέσετε ασφυξία στο βρέφος). Πολλοί όμως πιστεύουν πως κάνουν καλό στο παιδί έτσι γιατί έχει και τους δύο γονείς δίπλα του. Περισσότερο όμως γίνεται για να καλύψουν οι γονείς συναισθηματικά κενά που υπάρχουν στο γάμο τους και δε θέλουν ίσως να παραδεχτούν παρά για το ώφελος του παιδιού. Το παιδί είναι αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειας αλλά δεν πρέπει να χωρίζει την δυάδα μαμά-μπαμπάς ούτε στο χώρο του κρεβατιού. Οι δυό τους είναι μία αδιάσπαστη ενότητα και το μωρό έχει τη δική του θέση (και το δικό του κρεβάτι) στην οικογένεια. Είναι ωραίο να χουζουρεύετε όλοι μαζί αλλά αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας, το πρωί για παράδειγμα. Κατανοώ επίσης αν αφήσετε το μωρό να αποκοιμηθεί  κάποια βράδια στο κρεβάτι σας και μόλις κοιμηθεί το βάλετε στο δικό του, αν περνάει κάποια δύσκολη περίοδο κι εσείς νιώθετε εξαντλημένοι. Το ζευγάρι όμως πρέπει να έχει τουλάχιστον το δικό του χώρο και να μείνει ενωμένο αφού αυτό είναι πολύ σημαντικό για την καλή ψυχική υγεία του παιδιού.  

Μύθος 5

"Τα μωρό δεν καταλαβαίνει οπότε μπορείς να το έχεις εκεί άμα τσακώνεσαι με τον σύντροφό σου ή να είναι στο ίδιο δωμάτιο όταν κάνετε σεξ."

    Μπορεί να έχετε ακούσει οτι τα μωρά δεν καταλαβαίνουν. Η πραγματικότητα είναι πως τα μωρά είναι σαν σφουγγάρια που όλα τα απορροφούν. Το μικρό σας μπορεί να μη ξέρει γιατί τσακώνεστε, νιώθει όμως την ένταση στις φωνές σας όταν μαλώνετε ή τους αυξημένους χτύπους της καρδιάς σας όταν το έχετε αγκαλιά και τσακωνόσαστε και αυτά το αναστατώνουν. Επειδή τα μωρά και τα μικρά παιδιά νομίζουν οτι είναι το κέντρο του κόσμου, μπορεί κιόλας το παιδί σας να πιστεύει οτι μαλώνετε γι αυτό. Για φανταστείτε πόσο άσχημα μπορεί να νιώθει..Όσο για το σεξ, μπορεί για εμάς τους ενήλικες να είναι μια πράξη αγάπης και εγγύτητας αλλά για ένα μωρό οι ήχοι και η εικόνα δύο ανθρώπων που κάνουν σεξ περισσότερο βάρβαρη κι επιθετική παρά τρυφερή φαίνεται οπότε δείτε το σαν ευκαιρία να πειραματιστείτε σε διαφορετικούς χώρους αν το μωρό κοιμάται στο δικό σας δωμάτιο τον πρώτο χρόνο.

   Δύο άλλους μύθους που θέλω όμως να καλύψω εν συντομία είναι οτι πρώτον τα πολλά παιχνίδια δεν κακομαθαίνουν τα παιδιά, ίσα-ίσα που αυξάνουν την ευφυία τους όταν αυτά είναι εκπαιδευτικά γιατί με τα παιχνίδια τα παιδιά ανακαλύπτουν τον κόσμο. Οπότε δώστε στο μωρό σας ερεθίσματα! Δεύτερον μην μπείτε στον πειρασμό να κάνετε παιδί αν αντιμετωίζετε προβλήματα στην σχέση σας και το δείτε ως τρόπο να λύσετε τις διαφορές σας ή να ανανεώσετε την σχέση σας. Ο ερχομός ενός παιδιού φέρνει χαρά αλλά και αρκετή κούραση, αϋπνίες, αλλαγή ρόλων, ευθύνες άρα και πιθανές εντάσεις. Πρέπει λοιπόν μια σχέση να έχει γερά θεμέλια για να περάσει αυτή τη δοκιμασία.

    Ελπίζω να βάλετε όλα αυτά που διαβάσατε σ' ένα μέρος του μυαλού σας, μαζί με τις συμβουλές της μαμάς, της φίλης που είναι ήδη μαμά, του παιδιάτρου, της γιαγιάς, της άγνωστης κυρίας στο πάρκο ή στο δρόμο και να σας βοηθήσουν στην συμπεριφορά που θα έχετε προς το μωρό σας. Με τα δικά σας λάθη αλλά και με τα σωστά που θα κάνετε θα βοηθήσετε το παιδί σας και όπως έχω ξαναπεί τέλεια μαμά δεν υπάρχει και ούτε θα έκανε καλό μια τέτοια μαμά σ' ένα παιδί. Απολαύστε λοιπόν ένα από τα πιο όμορφα γεγονότα στη ζωή σας, τη γέννηση του μωρού σας..