Μαρία Ορφανού
Ψυχολόγος
Ορφέως 71
Παλαιό Φάληρο
Αθήνα
ΜΑΡΙΑ ΟΡΦΑΝΟΥ - ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ B.Sc., M.A.
Απιστία. Το απατημένο άτομο στον γάμο
Πρόσεξα πως κυκλοφορούν πολλά άρθρα τελευταία στο διαδίκτυο για την απιστία κι όταν έψαξα να βρω στατιστικές για την συχνότητά της πραγματικά ξαφνιάστηκα. Το ποσοστό των παντρεμένων ζευγαριών που θα έρθουν αντιμέτωποι με την απιστία σε κάποια φάση του γάμου τους σύμφωνα με ορισμένες έρευνες είναι μόλις 21% ενώ σε άλλες αγγίζει το 68%. Μετά από αρκετά ψάξιμο νομίζω πως είναι ασφαλές να πούμε πως η απιστία θα υπάρξει σε τουλάχιστον 1 στους 3 γάμους. Από αυτούς, αν ο απατημένος σύντροφος το μάθει, μόλις 1 στους 3 γάμους θα επιβιώσει σύμφωνα με περιοδικό συζυγικής και οικογενειακής θεραπείας, αν και αυτό μου φαίνεται υπερβολικά απαισιόδοξο.
Σε αυτό το άρθρο δεν θα επικεντρωθώ στον σύντροφο που απάτησε. Θα νιώσει πιθανότατα τύψεις, μεταμέλεια, φόβο για το μέλλον, ντροπή, άγχος ή στεναχώρια. Ο πόνος του μπορεί να είναι πραγματικά μεγάλος όταν ο σύντροφός του ανακαλύψει πως τον απατούσε. Τουλάχιστον όμως αυτός πήρε κάποια ευχαρίστηση από τις πράξεις του.
Επίσης, δεν θα επικεντρωθώ στα παιδιά αν υπάρχουν. Εκτός από τα προβλήματα συμεριφοράς, στο σχολείο, στον ύπνο, στην αυτοπεποίθησή τους, ψυχοσωματικά και συναισθηματικά προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν άμεσα, αν οι γονείς τους πάρουν την απόφαση να χωρίσουν θα επηρεάσει την υπόλοιπη ζωή τους. Κι αυτό γιατί, όπως έχουμε ξαναπεί, έχουμε την τάση να επαναλαμβάνουμε το σενάριο που ζήσαμε στην οικογένειά μας. Έχουν λιγότερες ελπίδες λοιπόν αυτά τα παιδιά να έχουν έναν ευτυχισμένο και με αγάπη γάμο, ιδίως αν αυτό συμβεί όταν είναι μικρά, και περισσότερες να χωρίσουν και τα ίδια ή να παραμείνουν σε προβληματικές σχέσεις. 'Οπως λέει το ρητό "Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα".
Πιο μεγάλη έμφαση θα δώσω στον απατημένο σύντροφο γιατί ακόμα κι αν φταίει με κάποιον τρόπο και σε ορισμένες περιπτώσεις για ότι συνέβη, αναγκάστηκε να βιώσει την προδοσία, να ζήσει μέσα στα ψέματα και τα μυστικά χωρίς να είναι επιλογή του. Όταν η απιστία έρχεται πια στην επιφάνεια πεθαίνει ένα κομμάτι του εαυτού σου, ένα κομμάτι ή ολόκληρη η εικόνα του συντρόφου σου που είχες μέσα σου, η αντίληψή σου για το παρελθόν που νόμιζες πως είχατε μαζί και πολλές ή όλες οι ελπίδες για ένα ευτυχισμένο μέλλον σαν οικογένεια.
Σε ένα επίπεδο, η εμπειρία αυτή μπορεί να είναι πιο τραυματική ακόμα και από τον πραγματικό θάνατο του συντρόφου. Αυτό γιατί και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει απώλεια άρα και πένθος. Στην περίπτωση όμως που σε απάτησαν υπάρχει και η προσωπική απόρριψη. Υπάρχει και το μίσος που συχνά θα νιώσεις για τον άλλον, το οποίο αυξάνει το θυμό και την αίσθηση της αδικίας. Ίσως να ακουστεί παράξενο αλλά υπάρχει ακόμα και το αίσθημα της αηδίας για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα προς τον σύντροφο. Επειδή κλονίζεται η εμπιστοσύνη σου, η αντίληψη που έχεις για τον κόσμο και τους ανθρώπους μερικές φορές αλλάζει. Οπότε τα αισθήματα που θα βιώσεις είναι πιο αντικρουόμενα από αυτά που βιώνεις σε ένα θάνατο, έχοντας πάντα στο νου μας οτι ο κάθε άνθρωπος και η κάθε κατάσταση διαφέρει.
Σου λέει λοιπόν οτι σε απάτησε. Παγώνεις. Η καρδία σου αρχίζει να χτυπάει δυνατά, το στομάχι σου σφίγγεται, ο χρόνος σταματάει, αρχίζεις να τρέμεις. Σκέφτεσαι "Συμβαίνει αυτό στ'αλήθεια;" "Γιατί;" "Πώς μπόρεσες να μου κάνεις κάτι τέτοιο;". Έτσι κάπως ξεκινάει ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος μέχρι να καταφέρεις να αποκαταστατήσεις και πάλι την ισορροπία στη ζωή σου. Νιώθεις πως τα έχεις χάσει όλα, πως είσαι ένα τίποτα, θυμώνεις με τον εαυτό σου που δεν το είχε προβλέψει, με τον άλλον, με το τρίτο πρόσωπο. Συναισθηματικά είναι σαν να είσαι σε ένα τρενάκι του λούνα-παρκ. Μέσα σε λίγα λεπτά μπορεί από στεναχωρημένος, να γίνεις εξοργισμένος και σε λίγο να μην νιώθεις απλά τίποτα. Τα πάντα μπορεί να σε κάνουν να νευριάσεις κι ακόμα κι αν καταφέρεις να το βγάλεις για λίγο από το μυαλό σου, κάτι που θα δεις ή θα ακούσεις μπορεί να στο ξαναθυμίσει και να νιώσεις και πάλι έναν κόμπο στο στήθος όπως την πρώτη στιγμή που το έμαθες. Ψυχαναγκαστικά σκέφτεσαι τι μπορεί να γινόταν στον παράλληλο δεσμό και ίσως να θες να μάθεις την κάθε λεπτομέρεια.
Πιθανότατα να μην μπορείς να συγκεντρωθείς, να θυμηθείς οτιδήποτε ή να πας στη δουλειά. Συχνά σου κόβεται η όρεξη, δεν μπορείς να φας και να κοιμηθείς. Μπορεί να παρουσιάσεις δηλαδή συμπτώματα κατάθλιψης. Το άγχος γίνεται έντονο. Άγχος για το τι θα γίνει στο μέλλον, άγχος για το αν θα το ξανακάνει αν αποφασίσετε να μείνετε μαζί, αν εσύ τον συγχωρέσεις, άγχος μήπως αυτός ή αυτή αποφασίσει να σ'αφήσει, άγχος για το αν θα μπορέσεις ποτέ να εμπιστευτείς, να ερωτευτείς, να αγαπηθείς ξανά από κάποιον άλλον. Και ενοχές για το που έφταιξες εσύ. Ακόμα και ενοχές που δεν μπορείς να τον συγχωρήσεις αρκετά γρήγορα ή επειδή τον κάνεις να αισθάνεται άσχημα, αν ο γάμος συνεχιστεί. Μερικές φορές ξαφνιάζεσαι με τον ίδιο σου τον εαυτό. Τι άνθρωπος είσαι κι ακόμα αισθάνεσαι αγάπη γι'αυτόν; Τι είδους άνθρωπος είσαι και θες να τον εκδικηθείς; Γιατί θες να υποφέρει το τρίτο πρόσωπο;
Αυτό που θα πρότεινε ένας ψυχολόγος είναι να δέχεσαι όλα σου τα συναισθήματα καθώς σου έρχονται. Δεν είσαι κακός άνθρωπος, δεν είσαι ανόητος, ούτε σημαίνει πως είσαι άσχημος επειδή ο σύντροφός σου σε απάτησε. Η μονογαμία είναι δύσκολο πράγμα, ιδιαίτερα για τους άντρες. Μπορεί όλοι να θέλουμε ο σύντροφός μας να αγαπάει και να θέλει μόνο εμάς αλλά είσαι κι εσύ σίγουρος πως δεν θα έκανες ποτέ τίποτα με κανέναν αν ήξερες πως ο σύντροφός σου δεν θα το μάθαινε;
Όποια κι αν είναι η απάντηση, αν έρθεις ποτέ σε αυτή την κατάσταση, άφησε τον εαυτό σου να νιώσει τα πάντα, μην αρνηθείς τα συναισθήματά σου γιατί με την άρνηση δε φτάνεις στην αποδοχή και στην συγχώρεση. Συγχώρεση του άλλου αλλά και του εαυτού σου. Συγκεντρώσου αρχικά με το πώς θα ανταπεξέλθεις με την καθημερινότητα, πώς θα πας στη δουλειά, πώς θα φροντίσεις τον εαυτό σου, τα παιδιά ή το σπίτι και τι όρια θα βάλεις ώστε να μην επιτρέψεις στον ή στην άπιστη σύζυγο να σε κακοποιήσει άλλο ψυχολογικά. Μερικές μέρες θα είναι άσχημες κι άλλες πιο καλές και σιγά-σιγά θα βρεις την δύναμη να το ξεπεράσεις κι εσύ, χωρίς να σημαίνει οτι αυτή η εμπειρία δεν θα σε αλλάξει καθόλου ή οτι ποτέ θα ξεχάσεις.